Αθωνικοί Γέροντες 20ου Αιώνος: Ο ΒΡΑΧΟΣ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΟ ΜΑΑΝ (Α' Σαμ. 23, 24-28)

Τρίτη 7 Ιανουαρίου 2014

Ο ΒΡΑΧΟΣ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΟ ΜΑΑΝ (Α' Σαμ. 23, 24-28)

Ο ΒΡΑΧΟΣ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΟ ΜΑΑΝ

(Α' Σαμ. 23, 24-28)

Ένα σύμβολο της θεϊκής αγάπης και προνοίας, για κάθε δίκαιο που διώκεται άδικα, για κάθε ευσεβή που εναποθέτει τις ελπίδες του στην πρόνοια τού ουράνιου Πατέρα, για κάθε πιστό που ξέρει να ομολογή σαν τον Δαβίδ, ότι ο Κύριος αποτελεί το καταφύγιό του

Αρχιμ. Δανιήλ Γούβαλη

(1940-2009)

Βρισκόμαστε στα χρόνια που βασιλεύει στον Ισραήλ ο Σαούλ, χίλια είκοσι περίπου έτη προ Χριστού. Όχι ο καλός Σαούλ που εφήρμοζε το θέλημα τού Κυρίου και υπάκουε στον «άνθρωπο τού Θεού» δηλ. στον Σαμουήλ. Αλλά ο Σαούλ που ξεστράτισε και έγινε όργανο των δαιμόνων που υποδουλώθηκε στο πάθος της αντιζηλίας και τού φθόνου εναντίον τού Δαβίδ, τον οποίον αγωνιζόταν με μανία να εξοντώση.

Τους πιο εκλεκτούς, τους πιο επίλεκτους στρατιώτες τού βασιλείου του δεν τους είχε τόσο για να προασπίζη την χώρα από τους Φιλισταίους, όσο για να καταδιώκη τον Δαβίδ. Πλήθος διαλεχτοί πολεμιστές και επί κεφαλής ο περίφημος στρατηγός Αβεννήρ συνώδευαν τον Σαούλ στην αμείλικτη καταδίωξι. Το δίκτυο των κατασκόπων δούλευε καλά. Αλλά και oι προδότες και oι καιροσκόποι ήταν στην διάθεσι τού βασιλέως.

Η έρημος της Νότιας Ιουδαίας, περιοχή κατάξερη, με χαράδρες, λόφους, βουνά, σπήλαια, δύσβατες περιοχές, προσφερόταν για καταφύγιο τού Δαβίδ. Δεν ήταν μόνος του. Τον περιτριγύριζαν τετρακόσιοι οπαδοί, oι οποίοι πίστευαν ότι μία ημέρα θα τον έβλεπαν στον βασιλικό θρόνο. Σ' αυτήν την περιοχή σ' ένα οροπέδιο υπήρχε μία μικρή πόλις, η Ζιφ. Οι κάτοικοί της, πολύ ελεεινοί άνθρωποι. Μόλις αντιλαμβάνονταν ότι κάπου εκεί κρυβόταν ο Δαβίδ, αμέσως έστελναν μήνυμα στον Σαούλ: «Ουκ ιδού Δαβίδ κέκρυπται παρ' ημίν»; (23, 19)· «ιδού Δαβίδ σκεπάζεται μεθ' ημών εν τω βουνώ τού Εχελά» (26, 1).

Στον ευσεβή αναγνώστη της Βίβλου το όνομα «Ζιφαίοι» προκαλεί αηδία. Θυμίζει άλλα ποταπά πρόσωπα, θυμίζει Ιούδες και Εφιάλτες. Στον Σαούλ όμως οι κάτοικοι της Ζίφ ήταν οι ευλογημένοι, οι αγαπημένοι. «Ευλογημένοι υμείς τω Κυρίω» (23, 21).Αυτά που σημειώσαμε για τους Ζιφαίους θα μας χρειασθούν αργότερα.

Νοτιοδυτικά της Βηθλεέμ, όχι πολύ μακρυά άπα την Χεβρών, στα σύνορα σχεδόν με τους Φιλισταίους υπήρχε η πόλις Κεϊλά. Ήταν ονομαστή γιατί σ' αυτήν είχε ταφή ο προφήτης Αββακούμ. Λόγω της κρίσιμης γεωγραφικής της θέσεως την είχαν περιβάλει με τείχος. Πόλις ωχυρωμένη, με βαρείες πόρτες και αμπάρες, «πόλις θυρών και μοχλών».

Η πόλις δέχθηκε επίθεσι από τους Φιλισταίους και διέτρεξε μεγάλο κίνδυνο. Ο Δαβίδ όμως με τους λιγοστούς άνδρες του κατώρθωσε να την σώση προξενώντας μεγάλη ήττα στους αλλοφύλους. Ο Σαούλ πληροφορήθηκε ότι ο Δαβίδ βρίσκεται στην Κεϊλά και με φοβερή στρατιωτική δύναμι εκστρατεύει εναντίον της. Ο Δαβίδ, για να γλυτώση και τον εαυτό του, αλλά και την πόλι από την καταστροφική μανία του βασιλέως, πήρε τους τετρακόσιους στρατιώτες του και εσπευσμένα απομακρύνθηκε από εκεί.

Στην συνέχεια περνούσε τον καιρό του στην έρημο της Νότιας Ιουδαίας, στην περιοχή Ζιφ. Γι' αυτήν την περιφέρεια η Γραφή χρησιμοποιεί τον χαρακτηρισμό «γη αυχμώδης», που θα πη «γη της ξεραΐλας». Και στους ψαλμούς τού Δαβίδ συχνά συναντούμε τις φράσεις, «εν γη ερήμω και αβάτω και ανύδρω» (62, 2). Στον Ψαλμό 54 διαβάζουμε: «Ιδού εμάκρυνα φυγαδεύων και ηυλίσθην εν τη ερήμω» (στ. 8). Άνυδρος και ξηρός και βραχώδης τόπος, σημαίνει έρημος από πόλεις και χωριά και παρουσία ανθρώπων. Τόπος δηλαδή καταλληλότατος για τούς καταδιωγμένους. Γι’ αυτό και τον προτιμούσε ο Δαβίδ. Ο καθένας όμως αντιλαμβάνεται τι δυσκολίες συναντούσε σε ζητήματα νερού και διατροφής. Και είχε μαζί του τετρακόσιους άνδρες, οι οποίοι αργότερα έγιναν εξακόσιοι.

Ορισμένες φορές μετά από βροχές, η περιοχή πρασίνιζε για λίγο, οπότε έκαναν την εμφάνισί τους κάποιοι βοσκοί με τα πρόβατα τους και τα γίδια τους. Απ' αυτούς κάτι θα μπορούσε να προμηθευθή για την συντήρησι τού μικρού στρατεύματός του.

Σ' αυτήν την έρημο τον κατεδίωκε συνεχώς ο Σαούλ, αλλά η θεία Πρόνοια τον προστάτευε. «Και ου παρέδωκεν αυτόν Κύριος εις τας χείρας αυτού» (23, 14). Γι’ αυτήν την άνωθεν προστασία ο Δαβίδ σ' έναν ψαλμό διατυπώνει μία ωραία εικόνα: Ο Θεός απλώνει τα φτερά του και τov σκεπάζει. «Θεέ, ελπίζω στην σκιά των πτερύγων σου, έως ότου πέραση η ανομία» (56, 1). Ως ανομία χαρακτηρίζει την άδικη καταδίωξί του από τον Σαούλ.

Σαν άνθρωπος όμως περνούσε δύσκολες και αγωνιώδεις ώρες και ημέρες στην έρημο Ζιφ. Πόσες φορές έπεφτε να κοιμηθή και από την αγωνία του δεν μπορούσε να κλείση μάτι. «Εκοιμήθην τεταραγμένος» (Ψαλμ. 56, 5). Όταν ένοιωθε ότι στην απέναντι πλαγιά ή στην διπλανή οροσειρά ήταν στρατοπεδευμένοι οι διαλεκτοί πολεμιστές του Σαούλ, αίσθανόταν ότι είναι περικυκλωμένος από λιοντάρια, ότι βρίσκεται «εν μέσω σκύμνων».

Όασις εν τη ερήμω σ' αυτήν την περίοδο ήταν κάποια επίσκεψις. Ένα εκλεκτό και προσφιλές του πρόσωπο, τον επισκέφθηκε σ' αυτές τις άνυδρες κακοτοπιές και έρριξε χαρούμενο φως μέσα στα διαμερίσματα της ψυχής του. Ήταν ο Ιωνάθαν, ο πιστός του φίλος, μια από τις πιο συμπαθείς και αξιαγάπητες μορφές της Γραφής. Η ηθική ενίσχυσις που τού προξένησε η ανέλπιστη αυτή επίσκεψις ήταν υπέρμετρη.

— Αγαπημένε μου, Δαβίδ, τού είπε, μη φοβάσαι. Έχε θάρρος. Ο Θεός είναι με το μέρος σου. Δεν πρόκειται να σε συλλάβη και να σε θανατώση ο πατέρας μου. Τελικά για σένα προορίζεται ο θρόνος τού Ισραήλ. Αυτό είναι το θέλημα τού Κυρίου. Εγώ θα δεχθώ να έχω την δεύτερη θέσι. Και ο Σαούλ ο πατέρας μου καταλαβαίνει ότι έτσι θα εξελιχθούν τα πράγματα. «Μη φοβού».

Τα λόγια τού Ιωνάθαν μπήκαν βαθειά στην καρδιά του. Το σχετικά πεσμένο ηθικό του αναπτερώθηκε. Οι δύο φίλοι ανανέωσαν στο όνομα τού Κυρίου την συμφωνία τους.

Στα μέρη εκείνα υπήρχε μία περιοχή που λεγόταν Ιεσσαιμούν τρομερή έρημος. Στα δεξιά της βρισκόταν ένας λόφος, ο Εχελά. Πιο πέρα ανοιγόταν ένας άλλος χώρος που ωνομαζόταν έρημος Μαάν. Σ' αυτούς τους τόπους έλαβε χώρα μια πολύ δραματική, αλλά και εξ ίσου θαυμαστή και συγκινητική Ιστορία.

Ο Δαβίδ και οι άνδρες του είχαν εγκατασταθή στον λόφο Εχελά. Μερικοί Ζιφαίοι που είχαν αναλάβει να παρακολουθούν τις κινήσεις του και να ενημερώνουν τον Σαούλ, τον επρόδωσαν. Μάλιστα είπαν στον βασιλέα ότι η περιοχή είναι τέτοια, ώστε εύκολα θα τον αποκλείση. Τού συνέστησαν να πάρη μαζί του όσο πιο πολλούς και εκλεκτούς στρατιώτες μπορεί. Η ευκαιρία ήταν μοναδική. Θα πιανόταν σαν τον ποντικό στην φάκα! Δίοδος φυγής πουθενά. «Κεκλείκασιν αυτόν εις χείρας τού βασιλέως». ΟΙ Ζιφαίοι από την κακία τους έτριβαν τα χέρια τους. Το ίδιο και ο βασιλεύς.

Δεν υπάρχουν μόνο οι καλές, αλλά και οι αμαρτωλές συγκινήσεις. Ο Σαούλ συγκινήθηκε από τις ενέργειες των Ζιφαίων. Άνοιξε το στόμα του και τους είπε:

— Να είστε ευλογημένοι από τον Κύριο. Εδείξατε μεγάλη συμπόνια στο πρόσωπό μου. Δεν βρίσκω λόγια να σάς ευχαριστήσω.

Και συνέχισε:

— Μην αργείτε όμως. Επιστρέψετε και κοιτάξετε σε ποιο ακριβώς σημείο βρίσκεται ο εχθρός μου. Παρατηρήστε μήπως μετακινήθηκε. Αυτός είναι πανούργος και μπορεί να μας κάνη κανένα τέχνασμα. Προχωρήστε κι εγώ σάς ακολουθώ.

ΟΙ Ζιφαίοι έτρεξαν και είδαν ότι ο Δαβίδ είχε τραβήξει προς την έρημο Μαάν. Η ώρα ήταν απογευματινή. ΟΙ Ζιφαίοι εμπρός και ο Σαούλ από πίσω. Ο Δαβίδ, όταν το πήρε είδησι, κατέβηκε προς τα κάτω στο μεγάλο φαράγγι, δεκατρία χιλιόμετρα περίπου μακρυά από την Μαάν, σε κατεύθυνσι βορειοανατολική. Πρόκειται για ιδιαίτερα δύσβατο τόπο. Σήμερα ονομάζεται «Βαδί - Μαλάκι» και διακρίνονται δύο βράχοι. Ο Δαβίδ βρισκόταν σύρριζα στον ένα βράχο.

Από την πίσω μεριά βρισκόταν ο στρατός τού Σαούλ. Αν δεν υπήρχε ο πέτρινος όγκος, οι δύο αντίπαλοι θα βλέπονταν μεταξύ τους. «Ην Δαβίδ σκεπαζόμενος». Τον σκέπαζε ο μεγάλος βράχος. Αλλά μέχρι πότε; Όπως βάδιζε, μόλις έφθανε στην στροφή, θα έβλεπε εμπρός του τους μανιασμένους διώκτες του. Και φυσικά δεν θα μπορούσε να τα βγάλη πέρα με ένα τόσο επίλεκτο και καλοοπλισμένο στράτευμα.

Η ώρα ήταν κρίσιμη. Ο Δαβίδ που τόσες φορές είχε γλυτώσει, αυτή την φορά δεν θα σωζόταν. Ο τόπος δεν προσέφερε καμμιά βοήθεια. Δεν υπήρχε κάποια διέξοδος για φυγή. Οι Ζιφαίοι άρχισαν να πανηγυρίζουν. Ο Δαβίδ και οι άνδρες του είχαν πέσει σε παγίδα.

Αν υπάρχουν συγκλονιστικά και συγκινητικά γεγονότα μέσα στην βιβλική Ιστορία, αυτό που διαδραματίσθηκε στον βράχο της Μαάν, έρχεται από τα πρώτα.

Ενώ απέμειναν ελάχιστες στιγμές και οι δύο στρατοί θα βρίσκονταν ο ένας απέναντι στον άλλο, κάτι συνέβη, και τα πράγματα πήραν ξαφνικά άλλη εξέλιξι.

Οι Φιλισταίοι οπωσδήποτε είχαν τους κατασκόπους τους. Φυσικό είναι να πληροφορήθηκαν ότι ο βασιλεύς με το καλύτερο μέρος τού στρατού του κυνηγάει στην Νότια Ιουδαία τον Δαβίδ. Γι’ αυτούς ήταν πολύ ευχάριστο που ο Δαβίδ βρισκόταν υπό διωγμόν, γιατί τους είχε προξενήσει μεγάλα κακά. Ήταν επίσης ευχάριστο που σ' αυτήν την καταδίωξι διέθετε ο βασιλεύς τού Ισραήλ τον καλύτερο στρατό του. Μπορούσαν τώρα με κάθε άνεσι να κάνουν έφοδο στην χώρα του.

Πράγματι την ώρα που κατέβαινε ο Σαούλ στην έρημο Μαάν, οι Φιλισταίοι είχαν εισβάλει στο Ισραηλιτικό έδαφος. Ένας αγγελιαφόρος ασθμαίνοντας έτρεχε να ειδοποιήση τον βασιλέα. Την στιγμή που ο Δαβίδ θα έχανε την προστασία από τον βράχο, έφθασε εμπρός στον Σαούλ κι έβγαλε μία σπαρακτική φωνή:

— «Σπεύδε και δεύρο, ότι αλλόφυλοι επέθεντο επί την γην». Τρέξε γρήγορα! Οι Φιλισταίοι επιτέθηκαν στην χώρα μας!

Η μορφή τού αγγελιαφόρου, η αγωνία του, η κραυγή του, το άσχημο μήνυμα έπεσαν σαν κεραυνός επάνω στον Σαούλ. Αυτοστιγμεί σημειώνει μεταβολή και διατάσσει το στράτευμα να σπεύση εκεί που το καλεί η ανάγκη.

Και όπως καταλαβαίνουμε ο Δαβίδ και οι δικοί του σώθηκαν από βέβαιο θάνατο.

Ο βράχος της Μαάν είδε δύο στρατεύματα που θα ενώνονταν, που το ένα θα έπεφτε επάνω στο άλλο, ξαφνικά να χωρίζωνται. Γι’ αυτό και ωνομάσθηκε «βράχος χωρισμών». «Δια τούτο επεκλήθη ο τόπος εκείνος «πέτρα η μερισθείσα»· στα εβραϊκά «σελά - αμμαλεκώθ».

Από τότε και στο εξής ο βράχος αυτός της Μαάν έγινε ξακουστός. Πήρε σπουδαία θέσι στην Ισραηλιτική Ιστορία. Δεν είχε μόνο την σημασία ενός διακεκριμένου τοπωνυμίου που προσδιώριζε γεωγραφικό κάποιον χώρο. Αυτό ήταν το ελάχιστο. Η «πέτρα η μερισθείσα» απετέλεσε μία πνευματική στήλη στην ζωή τού περιουσίου λαού, ένα σύμβολο της θεϊκής αγάπης και προνοίας, για κάθε δίκαιο που διώκεται άδικα, για κάθε ευσεβή που εναποθέτει τις ελπίδες του στην πρόνοια τού ουράνιου Πατέρα, για κάθε πιστό που ξέρει να ομολογή σαν τον Δαβίδ, ότι ο Κύριος αποτελεί το καταφύγιό του: «Συ είσαι σε μένα καταφύγιο στην θλίψι που μου ήρθε» (Ψαλμ. 31, 7), «Ο Κύριος έγινε καταφύγιο στον πτωχό» (Ψαλμ. 9, 10).

Οι ευσεβείς που έχουν πείρα της θεϊκής βοηθείας αυξάνουν την αγάπη τους προς τον μεγάλο Προστάτη τους και αναφωνούν αυτό που έψαλλε ο Δαβίδ στο τέλος της ζωής του:

«Αγαπήσω σε Κύριε, η Ισχύς μου.

Κύριος στερέωμά μου και καταφυγή μου και ρύστης μου.

Ο Θεός μου βοηθός μου, ελπιώ επ' αυτόν,

υπερασπιστής μου και κέρας σωτηρίας μου

και αντιλήπτωρ μου»

(Ψαλμ. 17, 2-3).