Ὁ Ὅσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ (+ 1794)

Ὁ Πατέρας τῆς Σλαβωνικῆς Φιλοκαλίας, πιθανῶς Μολδαβικῆς καταγωγῆς.
Γεννήθηκε τό 1722 στήν Πολτάβα τῆς σημερινῆς Οὐκρανίας καί ἦταν γιός Ἱερέως τοῦ Καθεδρικοῦ Ναοῦ τῆς πόλεως. Τό 1735 ἄρχισε τίς σπουδές του στήν Θεολογική Ἀκαδημία τοῦ Κιέβου, ἀπ' ὅπου ἀποχώρησε τό 1739, σέ ἡλικία 17 ἐτῶν, ἐπειδή διαφωνοῦσε μέ τό πρόγραμμα σπουδῶν! Γιά ἑπτά χρόνια περιπλανήθηκε στίς περισσότερες Μονές καί Σκήτες τῆς Οὐκρανίας, ἀναζητῶντας ἔμπειρο Πνευματικό Πατέρα. Μεταξύ ἄλλων ἐπισκέφθηκε τήν περίφημη Λαύρα τῶν Σπηλαίων το·ῦ Κιέβου καί τήν Μονή Μεντβεντέσκι, ὅπου ἔγινε Ρασοφόρος μέ τό ὄνομα Πλάτων.
Ἀναζητῶντας τελειώτερη μοναστική ζωή, τό 1745 πέρασε στήν Μολδαβία καί τήν Βλαχία, ὅπου ἐπίσης περιπλανήθηκε στίς περισσότερες Σκήτες καί Μονές καί συνδέθηκε μέ πνευματικά πρόσωπα, τόν ἐρημίτη Ὀνούφριο τῆς Σκήτης Κίρνουλ καί τόν ὅσ. Βασίλειο τοῦ Μερλοπολιάνι, μέ τόν ὁποῖο ἦρθε στό Ἅγιο Ὄρος (τό 1746) καί ἐγκαταστάθηκε στήν σημερινή Σκήτη τοῦ Προφήτου Ἡλιοῦ, ὅπου τό 1750 ἔγινε Μεγαλόσχημος, ὀνομάσθηκε Παϊσιος καί δέχθηκε τήν Ἱερωσύνη.
Ἐπειδή ὁ ὅσ. Παϊσιος δέν βρῆκε πνευματικό ὁδηγό στόν Ἄθωνα, ἀσχολήθηκε μέ τήν μελέτη, ἀντιγραφή καί μετάφραση Πατερικῶν ἔργων καί δημιούργησε γύρω του μοναστική ἀδελφότητα. Τό 1763 ἀνεχώρησε γιά τήν Μολδαβία μετά ἀπό πρόσκλιση τοῦ Ἡγεμόνα μέ 64 μοναχούς καί ἐπάνδρωσε τήν Μονή τῆς Δραγομίρνας (φωτό).     Τό 1775 ἐπάνδρωσε τήν Μονή Σεκούλ καί τό 1779 τήν Μονή Νεάμτς, ὅπου συγκέντρωσε 900 μοναχούς καί δημιούργησε περίφημο τυπογραφεῖο καί βιβλιοθήκη.

Μονή Νεάμτς — Ἡ Μητρόπολις τοῦ Ρουμανικοῦ Μοναχισμοῦ

Ὁ ἴδιος ὁ ὅσ. Παϊσιος μετέφρασε 44 Πατερικά ἔργα. Σπουδαιότερη μετάφρασή του ἦταν τῶν Ἀσκητικῶν Λόγων τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, τό 1787. Ἀπό τούς μαθητές του ὁ ἀρχιμ. Μακάριος μετέφρασε ὁμιλίες τοῦ ἁγ. Μακαρίου καί τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ· ὁ Ἱερομόναχος Ἲλαρίων τήν Ἑξαήμερο τοῦ Μεγ. Βασιλείου· ὁ Μοναχός Γερόντιος τήν Μικρή Συλλογή Κανόνων, τό Κυριακοδρόμιο, τήν ἑρμηνεία τῶν Εὐαγγελίων τοῦ Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας, τήν Δογματική τοῦ ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, τό Κεκραγάριο τοῦ Ἱεροῦ Αὐγουστίνου καί ἄλλα· ὁ Ἱεροδιάκονος Στέφανος τούς Βίους τῶν Ἁγίων (τυπώθηκε στήν Μονή Νεάμτς τό 1807 — 15)· ὁ Μοναχός Ἰσαάκ ὁ Διδάσκαλος τήν Κλίμακα τοῦ ἁγ. Ἰωάννου καί τό Τυπικό τοῦ ἁγ. Σάββα (τυπώθηκε στό Ἰάσιο τό 1816)· τέλος ἄλλοι μοναχοί μετέφρασαν ἄλλα Πατερικά ἔργα.
Στόν ὅσ. Παϊσιο ὀφείλεται ἡ Φιλοκαλική Ἀναγέννηση στήν Ρωσία καί τίς Παραδουνάβιες Ἡγεμονίες, κατά τόν 19ο αἰ., ἡ διάδοση τῆς καρδιακῆς προσευχῆς τοῦ Ἰησοῦ καί ἡ μελέτη καί διάδοση Πατερικῶν κειμένων. Ὑπῆρξε ἡ ἀρχή μιᾶς χρυσῆς ἁλυσίδας νεωτέρων Νηπτικῶν Πατέρων καί τό πνεῦμα, τό τυπικό καί τά συγγράμματά του προκάλεσαν μοναστική ἀναγέννηση καί ἀνέδειξαν μεγάλους Ἁγίους.
Κοιμήθηκε εἰρηνικά τό 1794. Τό Λείψανο του, τό ὁποῖο βρίσκεται ἐνταφιασμένο μέσα στό Καθολικό τῆς Μονῆς Νεάμτς, κατά τίς «ἀναγνωρίσεις» — ἐξετάσεις τῶν ἐτῶν 1846, 1853, 1861 καί 1872 βρέθηκε ἀδιάφθορο. («Ὅσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ»· μετάφραση — ἐπιμέλεια Π. Μπότση, 1990).
Ἡ μνήμη του τιμᾶται τήν 15η Νοεμβρίου.